Dù bạn có sở hữu bộ vi xử lý (CPU) và card đồ họa (GPU) mạnh mẽ nhất thế giới, nhưng nếu chiếc PC gaming của bạn không được trang bị hệ thống tản nhiệt đầy đủ, bạn sẽ không thể khai thác tối đa hiệu năng từ phần cứng đắt tiền và mạnh mẽ đó. Tình trạng giảm xung nhịp do quá nhiệt (thermal throttling) là một vấn đề phổ biến mà nhiều người tự lắp ráp PC thường gặp phải, đặc biệt khi xét đến mức tiêu thụ điện năng đáng kể của các CPU và GPU hiện đại dưới tải nặng. Tuy nhiên, không ít người vẫn thường bỏ qua khía cạnh tản nhiệt khi xây dựng một chiếc PC gaming, thậm chí còn tiết kiệm chi phí cho các linh kiện quan trọng như tản nhiệt CPU, quạt case hay keo tản nhiệt.
Ngay cả những người có kinh nghiệm lắp ráp PC cũng có thể mắc phải những sai lầm về tản nhiệt; ví dụ, một chút sơ suất trong việc cấu hình quạt case cũng có thể làm giảm hiệu suất của các linh kiện. May mắn thay, với kinh nghiệm đúc rút từ nhiều lần tự lắp ráp PC gaming trong hơn một thập kỷ qua, chúng tôi đã học được những bài học quý giá. Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về những yếu tố quan trọng thường bị bỏ qua khi xây dựng PC, những yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tản nhiệt và hiệu suất chơi game của máy tính.
1. Cấu hình Luồng Khí (Airflow) Trong Case PC
Tối ưu áp suất dương cho luồng khí tối ưu
Case PC MSI MAG Forge 110R với ba quạt hút và hai quạt đẩy tạo áp suất dương
Việc trang bị nhiều quạt trong case là điều tốt, nhưng điều quan trọng hơn cả là cách bạn cấu hình chúng. Hãy nhớ rằng, bạn lắp đặt quạt để quản lý luồng khí bên trong case; do đó, việc đảm bảo quạt được định hướng đúng cách là ưu tiên hàng đầu. Nhiều người thường lắp quạt mà không cân nhắc đến đường đi của luồng khí, dẫn đến việc tạo ra áp suất âm bên trong case và các điểm chết (dead spots) về luồng khí.
Chúng tôi đặc biệt khuyến nghị duy trì áp suất dương bên trong case PC của bạn. Điều này có thể đạt được bằng cách có nhiều quạt hút (intake fans) hơn quạt đẩy (exhaust fans). Bạn có thể lắp đặt quạt hút ở phía trước và dưới đáy case để đưa không khí tươi vào, đồng thời dành phía trên và sau case cho quạt đẩy. Cấu hình này đảm bảo không khí tươi được đẩy trực tiếp qua các linh kiện quan trọng như card đồ họa và bộ xử lý để tối đa hóa hiệu quả làm mát. Áp suất dương cũng giúp ngăn bụi tích tụ bên trong case (nếu tất cả quạt hút đều có lưới lọc bụi), vì case sẽ cố gắng đẩy không khí ra ngoài thay vì hút bụi vào.
2. Chất Lượng Keo Tản Nhiệt Và Cách Tra Keo Chuẩn
Đầu tư vào keo tản nhiệt cao cấp để cải thiện nhiệt độ CPU
Hầu hết mọi người không chi tiền cho keo tản nhiệt, mặc dù chúng không hề đắt đỏ, bởi vì keo thường được tra sẵn trên tản nhiệt CPU hoặc đi kèm trong hộp. Mặc dù loại keo đi kèm này có thể chấp nhận được, bạn hoàn toàn có thể cải thiện nhiệt độ CPU của mình với một loại keo tản nhiệt cao cấp trên thị trường như Arctic MX-6 hoặc Thermal Grizzly Kryonaut. Những loại keo này có độ dẫn nhiệt cao hơn đáng kể, giúp truyền nhiệt hiệu quả từ bề mặt chip (CPU die) sang bộ tản nhiệt của quạt. Kết quả là, bạn có thể mong đợi nhiệt độ CPU của mình giảm đi vài độ C.
Ngoài ra, cách bạn tra keo tản nhiệt lên CPU cũng quan trọng không kém. Trong nhiều năm, nhiều người đã tin dùng phương pháp “chấm tròn” hoặc “hạt đậu” để tra keo tản nhiệt. Tuy nhiên, với các CPU hiện đại có kích thước bề mặt chip lớn hơn, bạn có thể vô tình tra quá ít keo tản nhiệt, điều này có thể ảnh hưởng đến nhiệt độ CPU. Vì vậy, chúng tôi cho rằng tốt hơn hết là nên trải đều keo tản nhiệt lên toàn bộ bề mặt IHS (Integrated Heat Spreader) của CPU để đạt độ phủ tối đa và hiệu quả làm mát cao nhất. Đồng thời, hãy nhớ thay keo tản nhiệt khoảng hai năm một lần, vì keo đã khô sẽ làm tăng nhiệt độ CPU của bạn.
3. Tránh Sử Dụng Tản Nhiệt Kém Chất Lượng Hoặc Tản Nhiệt Stock
CPU hiệu năng cao cần giải pháp tản nhiệt mạnh mẽ
Tản nhiệt AMD stock đang được vặn vào bo mạch chủ bằng tuốc nơ vít
Nếu bạn muốn nhiệt độ CPU tối ưu, bạn nên tránh xa các loại tản nhiệt stock đi kèm CPU hoặc các loại tản nhiệt aftermarket giá rẻ bằng mọi giá. Các CPU hiện đại có xu hướng hoạt động ở nhiệt độ cao, đặc biệt khi chơi game. Nếu bạn không thể kiểm soát nhiệt độ, bạn sẽ gặp phải tình trạng giảm xung nhịp do quá nhiệt, khi đó CPU sẽ tự động giảm tốc độ để hạ nhiệt độ. Và nếu CPU của bạn không chạy ở tốc độ tối đa, bạn sẽ không thể đạt được hiệu năng cao nhất từ nó.
Đối với một CPU cao cấp như Ryzen 7 9800X3D, bạn cần một bộ tản nhiệt khí mạnh mẽ như Noctua NH-D15 hoặc một bộ tản nhiệt nước AIO 360mm như Arctic Liquid Freezer III. Ngay cả một bộ tản nhiệt nước AIO 240mm cũng không đặc biệt hiệu quả khi một bộ tản nhiệt khí cao cấp thường có thể vượt trội về hiệu suất. Tương tự, khi mua card đồ họa, đừng chỉ chọn loại có hai quạt vì nó rẻ hơn. Một GPU ba quạt với bộ tản nhiệt lớn sẽ luôn có khả năng tản nhiệt tốt hơn, cho phép nó duy trì tốc độ boost clock lâu hơn.
4. Quản Lý Cáp (Cable Management) Hợp Lý
Cáp không nên cản trở luồng khí bên trong case
Dây cáp được quản lý gọn gàng phía sau khay bo mạch chủ của case be quiet! Dark Base Pro 901
Việc quản lý cáp gọn gàng không chỉ đơn thuần là để chiếc PC gaming của bạn trông đẹp mắt hơn. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc tối đa hóa luồng khí bên trong case. Các dây cáp lộn xộn không nên chắn luồng không khí tươi đi vào từ quạt hút, ngăn cản không khí lưu thông tự do qua các linh kiện chính như CPU và GPU. Nếu không, chúng có thể tạo ra luồng không khí hỗn loạn (turbulence) và các điểm nóng (hotspots) bên trong case của bạn.
Vì vậy, hãy dành thêm thời gian để đi dây gọn gàng tất cả các sợi cáp ra phía sau khay bo mạch chủ hoặc qua các kênh dẫn chuyên dụng. Bạn cũng có thể sử dụng dây rút hoặc dây buộc velcro để cố định cáp một cách ngăn nắp, đảm bảo luồng khí không bị cản trở. Ngoài việc cải thiện khả năng tản nhiệt, quản lý cáp đúng cách còn giúp đơn giản hóa việc nâng cấp và khắc phục sự cố trong tương lai.
Nhiệt độ thấp mang lại hiệu năng chơi game vượt trội
Các CPU, GPU và ổ cứng SSD hiện đại đều hoạt động ở tốc độ tối đa khi chúng không bị quá nóng. Đó là lý do tại sao game thủ thường rất quan tâm khi vấn đề giảm hiệu năng do quá nhiệt (thermal throttling) được thảo luận trên các diễn đàn. May mắn thay, miễn là bạn tránh hoặc khắc phục những sai lầm về tản nhiệt này, bạn sẽ không phải lo lắng về hiệu năng chơi game của PC, với điều kiện phần cứng của bạn đủ mạnh. Bạn sẽ dành ít thời gian hơn để khắc phục sự cố phần cứng và có nhiều thời gian hơn để thưởng thức các tựa game yêu thích. Hãy nhớ vệ sinh PC của bạn vài tháng một lần và thay keo tản nhiệt khoảng hai năm một lần để duy trì hiệu suất làm mát tối ưu.
Tài liệu tham khảo:
- https://www.xda-developers.com/things-i-wish-i-knew-before-building-my-first-pc/
- https://www.xda-developers.com/improve-pcs-airflow-without-buying-fans/
- https://www.xda-developers.com/best-thermal-paste/
- https://www.xda-developers.com/best-coolers-for-amd-ryzen-7-9800x3d/
- https://www.xda-developers.com/you-shouldnt-ignore-cable-management-on-pc/
