Trong những năm gần đây, thị trường trò chơi điện tử chứng kiến sự gia tăng đáng kể về giá cả, không chỉ ở mức giá cơ bản mà còn ở các phiên bản đắt đỏ hơn. Nhiều tựa game đã nâng mức giá khởi điểm lên 70 USD, thậm chí một số game như Mario Kart World hay The Outer Worlds 2 còn có giá 80 USD. Đáng nói hơn, không ít game bán đĩa vật lý nhưng thực chất nội dung game lại không nằm trọn vẹn trên đĩa, hoặc thậm chí không có đĩa để mua. Một trong những khía cạnh nổi bật nhất của xu hướng này là sự xuất hiện ngày càng nhiều các phiên bản “cao cấp” (premium) với giá 100 USD. Mặc dù tên gọi có thể khiến người ta liên tưởng đến các phiên bản sưu tầm đắt tiền từng tồn tại trước đây, nhưng chúng hoàn toàn khác biệt. Những điểm khác biệt này cho thấy rõ ràng rằng các phiên bản “cao cấp” hiện đại chỉ nhằm mục đích duy nhất: đẩy mức giá bán trung bình của trò chơi lên cao hơn.
Phiên Bản Game Cao Cấp Hiện Đại là gì?
Nội dung số và Early Access: Chiêu bài hút tiền mới
Để hiểu rõ hơn về loại hình phiên bản “cao cấp” mà chúng ta đang đề cập, cần phải phân biệt chúng với các phiên bản sưu tầm thực sự (Collector’s Edition). Tựa game Doom: The Dark Ages là một ví dụ điển hình minh họa sự khác biệt này. Phiên bản Collector’s Edition của Doom: The Dark Ages có giá 200 USD, đi kèm với tượng vật lý và hộp đựng bằng thép (steelbook), đồng thời bao gồm cả các vật phẩm kỹ thuật số từ phiên bản cao cấp. Trong khi đó, phiên bản Premium của Doom: The Dark Ages có cả dạng vật lý và kỹ thuật số, nhưng điểm khác biệt duy nhất giữa chúng chỉ là chiếc đĩa. Thay vào đó, 30 USD phụ trội này chỉ mang lại cho người chơi một cuốn sách ảnh và nhạc nền kỹ thuật số, cùng với các bộ trang phục (skins) và, đáng chú ý nhất, hai ngày truy cập sớm (early access). Sự khác biệt cốt lõi ở đây là tất cả những gì bạn nhận được khi bỏ thêm tiền chỉ là các vật phẩm kỹ thuật số, và đây chính là vấn đề.
Bìa đĩa game Doom: The Dark Ages
Quyền truy cập sớm: FOMO trá hình và không đáng giá
Lấy ví dụ tiếp tục với Doom: The Dark Ages, hoặc bất kỳ tựa game nào khác trên các cửa hàng game hiện nay như Tony Hawk’s Pro Skater 3 + 4 vừa ra mắt, có thể thấy rõ xu hướng này. Các vật phẩm kỹ thuật số như nhạc nền và sách ảnh, thoạt nghe có vẻ hấp dẫn, nhưng lại thường được cung cấp dưới dạng ứng dụng riêng biệt trên console, gây bất tiện khi sử dụng. Bạn có thể muốn nghe nhạc nền của Doom: The Dark Ages, nhưng chắc chắn sẽ không phải thông qua một ứng dụng trên Xbox hay PlayStation.
Các bộ trang phục (skins) cũng trở nên phổ biến trong các phiên bản này, biến những nội dung mà lẽ ra có thể mở khóa được trong game ngày xưa thành các vật phẩm phải trả tiền. Phần đáng chỉ trích nhất chính là quyền truy cập sớm. Đây là hình thức “ép giá” trắng trợn nhất. Chúng được quảng cáo là quyền truy cập đặc biệt, ngụ ý một sự kiện phát hành sớm, nhưng thực tế, đó chỉ là việc các công ty phát hành game sớm hơn vài ngày. Tuy nhiên, bạn sẽ được “giảm giá” nếu chờ thêm ba ngày. Vì tất cả những gì bạn nhận được chỉ là game sớm hơn, bạn thực chất đang chi tiền để có game sớm hơn một chút so với những người khác. Khi ba ngày đó trôi qua, phiên bản cao cấp giá 100 USD, vốn không giảm giá, đột nhiên trở nên ít giá trị hơn hẳn.
Gói DLC chưa được công bố: Rủi ro cho game thủ
Không phải mọi phiên bản “cao cấp” 100 USD đều đi kèm với quyền truy cập sớm, nhưng thay vào đó, chúng ta lại tìm thấy một cách mới để bán các Season Pass. Khi Season Pass lần đầu được giới thiệu, đã có một làn sóng phản đối từ cộng đồng game thủ về việc phải trả tiền cho DLC chưa được phát hành. Một số công ty tìm cách lách luật bằng cách chỉ bán DLC thông qua Season Pass, nhưng một cách mới để “độn” chúng vào giỏ hàng của người tiêu dùng đã xuất hiện từ các phiên bản cao cấp.
Ví dụ, phiên bản kỹ thuật số Super Deluxe của Borderlands 4 có giá 130 USD đi kèm với nhiều bộ trang phục và vật phẩm mỹ phẩm chỉ có trong các phiên bản đắt tiền hơn. Đặc biệt, phiên bản này còn bao gồm gói Vault Hunter, hứa hẹn hai DLC sau khi ra mắt với các nhân vật và khu vực cốt truyện mới. Điều này nghe có vẻ tốt, nhưng bạn đang trả tiền cho DLC mà bạn thậm chí còn không biết nội dung cụ thể sẽ như thế nào, cho một trò chơi mà bạn còn chưa trải nghiệm. Cũng không có cách nào để biết được gói đó bao gồm bao nhiêu phần DLC sau khi game ra mắt. Mức giá này có thể nghe hợp lý để sở hữu tất cả DLC, nhưng nếu đó chỉ là 2 trong số 6 DLC dự kiến thì sao? Đột nhiên, nó không còn cảm thấy là một món hời nữa.
Bìa game Borderlands 4
Lối đi nào cho game thủ Việt? Không phải mọi công ty đều làm và bạn có quyền lựa chọn
Mặc dù có rất nhiều công ty game đã tham gia vào xu hướng này, với Xbox là một trong những “thủ phạm” chính, vẫn có những nhà phát hành không đi theo con đường này. Mặc dù Nintendo có thể phải chịu trách nhiệm cho việc một số game của họ có giá 80 USD, nhưng hãng này hầu như không bao giờ tạo ra các phiên bản đặc biệt dưới dạng “premium” như đã phân tích, cũng như không cung cấp quyền truy cập sớm có trả phí cho các tựa game của mình. Mặc dù một số người có thể mong muốn Nintendo tạo ra các phiên bản sưu tầm thực sự cho các tựa game được yêu thích, nhưng cá nhân tôi thà chấp nhận điều đó còn hơn là cảm thấy bị áp lực phải trả thêm 30 USD để chơi Donkey Kong Bananza sớm hai ngày.
Một khía cạnh khác của vấn đề này là, đúng vậy, bạn không bắt buộc phải mua các phiên bản cao cấp này. Bạn có thể cảm thấy bị bỏ lỡ nếu thấy mọi người đăng bài về một trò chơi trong giai đoạn truy cập sớm, nhưng nếu bạn có thể kiên nhẫn chờ đợi, điều đó thực sự không quan trọng. Hơn nữa, bạn không chỉ không cần phải mua game ngay khi chúng mới ra mắt, bạn còn có thể tiết kiệm một khoản tiền đáng kể bằng cách chờ đợi vài tháng để có được một đợt giảm giá tốt. Tuy nhiên, nếu bạn là một game thủ thường xuyên mua game theo cách này, có lẽ bạn sẽ không bao giờ cảm thấy bị cám dỗ để trả tiền cho quyền truy cập sớm ba ngày.
Bìa game Mario Kart World
Kết luận: Giá trị ảo, lợi nhuận thật
Cuối cùng, điều khiến các phiên bản “cao cấp” chỉ chứa các phần thưởng kỹ thuật số trở nên kém giá trị so với mức giá tăng thêm là sự chênh lệch lớn giữa giá trị mang lại và chi phí bỏ ra. Điều này đặc biệt đúng với quyền truy cập sớm. Vẫn còn rất nhiều game sắp ra mắt trong năm nay có các phiên bản này, chẳng hạn như The Outer Worlds 2 và Madden 26. Mặc dù tất cả các tựa game này đều quảng cáo “quyền truy cập sớm”, điều quan trọng là phải nhận ra rằng điều đó không thực sự đúng. Thay vào đó, ngày phát hành thực tế là khi quyền truy cập sớm bắt đầu, và ngày phát hành của phiên bản tiêu chuẩn đang bị trì hoãn một cách cố ý để thu thêm tiền từ bạn. Mặc dù tôi không mong đợi thực tế này sẽ biến mất sớm, nhưng tôi hy vọng rằng việc người chơi không mua những phiên bản này có thể khiến các phiên bản cao cấp trở nên ít phổ biến hơn.
