Dòng card đồ họa Nvidia RTX 50 series vừa ra mắt đã mang đến không ít sự thất vọng, đồng thời thắp lại hy vọng cho các dòng card AMD Radeon đối thủ. Dù Nvidia tuyên bố RTX 5070 đạt “hiệu năng tương đương 4090”, điều này chỉ đúng khi áp dụng công nghệ tạo khung hình (frame generation) gây tranh cãi của hãng. Thêm vào đó, tất cả các mẫu card đều gần như không thể mua được, với mức giá “trên trời”. Tuy nhiên, đó không phải là tất cả những vấn đề gây tranh cãi. Một điểm đặc biệt đáng lo ngại trong series này đã khiến cộng đồng công nghệ thực sự quan tâm đến tương lai của các GPU Nvidia.
Cùng với việc ra mắt RTX 50 series, Nvidia đã âm thầm loại bỏ hỗ trợ cho OpenCL và CUDA 32-bit mà không hề có bất kỳ tài liệu hay thông báo nào về thay đổi này. Thoạt nhìn, điều này có vẻ không phải là vấn đề lớn, bởi lẽ hầu hết các nền tảng hiện nay đều đang hướng tới việc loại bỏ hỗ trợ 32-bit. Tuy nhiên, động thái này đã kéo theo những hệ quả cực kỳ nghiêm trọng, đặc biệt đối với người dùng Việt Nam yêu thích các tựa game và ứng dụng công nghệ cũ.
RTX 50 Series “Khai Tử” Hỗ Trợ 32-bit: Hệ Quả Không Ngờ Tới
Việc Nvidia quyết định dừng hỗ trợ OpenCL và CUDA 32-bit trên dòng card đồ họa RTX 50 series mà không công bố rộng rãi đã tạo ra một làn sóng ngầm của sự thất vọng và khó chịu trong cộng đồng. Mặc dù xu hướng chung của ngành công nghiệp là chuyển sang 64-bit để tối ưu hiệu năng và bảo mật, cách thức Nvidia thực hiện lại gây ra nhiều vấn đề phát sinh. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến các ứng dụng chuyên biệt mà còn tác động trực tiếp đến trải nghiệm chơi game của hàng triệu game thủ trên toàn cầu.
Game Sử Dụng PhysX Gặp Khó Khăn Lớn Trên RTX 50
Nạn nhân đầu tiên và quan trọng nhất của sự thay đổi này chính là PhysX, một engine vật lý thời gian thực được Nvidia phát triển và sau đó mở nguồn. Mục đích của PhysX là nâng cao trải nghiệm vật lý trong các tựa game như Metro: Exodus hay Borderlands 2 bằng cách xử lý các hiệu ứng phức tạp như khói, đổ nát, hay chuyển động vải một cách chân thực. Giờ đây, việc chạy những tựa game cũ có sử dụng PhysX trên card RTX 50 series khiến chúng gần như không thể chơi được do hiệu năng tụt thê thảm. Mặc dù bạn có thể tắt PhysX để lấy lại hiệu năng, nhưng điều này đồng nghĩa với việc mất đi những hiệu ứng vật lý đặc sắc, làm giảm đáng kể trải nghiệm đồ họa ban đầu.
Thực tế này đã dẫn đến việc các game thủ phải tìm kiếm những giải pháp vô cùng sáng tạo để có thể chạy PhysX trên các card mới của Nvidia. Một số người thậm chí đã phải sử dụng thêm một GPU thứ hai trong hệ thống chỉ để chuyên trách xử lý các tính toán PhysX. Đây là cách duy nhất để duy trì tính năng này, bởi Nvidia đã không phát hành bất kỳ lớp tương thích (compatibility layer) nào để chuyển đổi các lệnh gọi 32-bit sang chạy trên nhân CUDA 64-bit hiện đại.
Điều khiến vấn đề này trở nên khó hiểu hơn là Nvidia đã không hề công bố thay đổi quan trọng này. Hãng chỉ âm thầm cập nhật tài liệu hỗ trợ CUDA Toolkit 12.0 (phát hành vào tháng 12/2022) để nói rằng các ứng dụng 32-bit sẽ không được hỗ trợ trên dòng RTX 50 series. Sự thiếu minh bạch này đã khiến người dùng và nhà phát triển bất ngờ, gây ra nhiều khó khăn không đáng có.
Cấu hình máy tính để bàn với bốn card đồ họa GTX Titan X Pascal chạy SLI, minh họa giải pháp GPU phụ cho PhysX
Ảnh hưởng của việc ngừng hỗ trợ 32-bit không chỉ dừng lại ở các tựa game. Nhiều ứng dụng khác, ví dụ như công cụ benchmark PassMark, cũng sử dụng mã OpenCL 32-bit và đã ngừng hoạt động trên RTX 50 series. Mặc dù một số nhà phát triển đã kịp thời viết lại mã của họ sang 64-bit, nhưng vẫn còn rất nhiều ứng dụng cũ sẽ không bao giờ nhận được bản cập nhật và do đó, không thể sử dụng được trên các card RTX 50 series nếu chúng phụ thuộc vào khả năng tương thích 32-bit.
Nvidia Có Thể Loại Bỏ Bất Kỳ Tính Năng Nào: Mối Lo Ngại Lớn
Lý do khiến việc ngừng hỗ trợ PhysX 32-bit trở thành mối lo ngại lớn không chỉ nằm ở bản thân PhysX. Thẳng thắn mà nói, nhiều người dùng có thể không quá quan tâm đến nó và việc tắt tính năng này trong game cũ cũng không phải là điều quá khó khăn. Tuy nhiên, điều đáng lo là Nvidia đã từng đẩy mạnh các nhà phát triển tích hợp tính năng PhysX vào game, tạo ra một sự “khóa chặt” (lock-in) đối với người dùng. Việc này có nghĩa là, một khi các tính năng độc quyền của Nvidia được áp dụng sâu rộng, người dùng sẽ chỉ có thể chơi game hoặc sử dụng ứng dụng đó một cách trọn vẹn miễn là Nvidia còn hỗ trợ tính năng đó.
Nếu Nvidia có thể “khai tử” một tính năng từng được coi là “cách mạng” như PhysX (đặc biệt là khả năng tính toán PhysX trên một GPU riêng biệt), thì điều đó có ý nghĩa gì đối với các tính năng hiện tại đang được hỗ trợ bởi phần cứng trên các card đồ họa mới hơn? Chúng ta đang nói về các công nghệ như Ray Tracing hay DLSS, nơi Nvidia đang thúc đẩy các nhà phát triển hỗ trợ và tận dụng tối đa phần cứng chuyên dụng. Game vốn là những tác phẩm vượt thời gian. Hãy thử tưởng tượng, sau mười năm nữa, bạn không thể trải nghiệm Cyberpunk 2077 với đồ họa đỉnh cao nhất chỉ vì một dòng card Nvidia trong tương lai ngừng hỗ trợ Ray Tracing?
Màn hình chơi game Cyberpunk 2077 với đồ họa chi tiết, gợi nhắc về tương lai của các tính năng đồ họa như Ray Tracing
Dù không thể khẳng định điều đó chắc chắn sẽ xảy ra, nhưng sự việc này một lần nữa làm nổi bật vấn đề bảo tồn công nghệ và khả năng tương thích ngược. Người dùng vẫn có thể chơi các tựa game cũ trên card RTX 50 series, nhưng trải nghiệm sẽ tệ hơn so với những gì họ có được chỉ vài năm trước đây. Đây rõ ràng không phải là một dấu hiệu tốt và là một điều đáng lo ngại về lâu dài, vì nhiều lý do khác nhau.
Việc Nvidia ra mắt dòng 50 series mà không có bất kỳ hỗ trợ nào để thực thi mã 32-bit là điều đáng tiếc. Khi các công ty khác ngừng hỗ trợ 32-bit, họ thường cung cấp các giải pháp tạm thời như lớp dịch mã (translation layers) hoặc công nghệ ảo hóa để các ứng dụng cũ vẫn có thể hoạt động. Việc thiếu đi những giải pháp này từ Nvidia cho thấy một sự thiếu quan tâm đến khả năng tương thích ngược của họ.
Khả Năng Tương Thích Ngược Trong PC Gaming Đang Bị Đe Dọa
Để làm rõ, đây không phải là ví dụ duy nhất về việc các tính năng bị loại bỏ gây ra vấn đề. Có rất nhiều tựa game DirectX cũ không còn chơi được nếu không có các giải pháp như DXVK, cùng với một số game từ thập niên 90 và 2000 sử dụng công nghệ DRM (như StarForce trong Trackmania) không còn được hỗ trợ bởi Windows hiện tại. Đây không phải là vấn đề độc quyền của Nvidia, nhưng điểm đáng lo ngại là hiện tại không có giải pháp nào được phát triển cho tình huống này.
Trong trường hợp các hệ thống DRM cũ không còn được hỗ trợ, chúng ta có thể nhìn nhận từ góc độ bảo mật, nhưng ít nhất vẫn có những lựa chọn thay thế (như các bản phát hành không DRM) nếu bạn vẫn muốn chơi những tựa game đó. Còn đối với việc ngừng hỗ trợ 32-bit, dù cũng có thể nhìn nhận từ góc độ bảo mật, sự khác biệt là không có giải pháp thay thế nào. Bạn đơn giản là không thể sử dụng PhysX 32-bit dù bạn làm gì đi chăng nữa, trừ khi mua một card đồ họa cũ thứ hai và lắp vào PC của mình.
Máy tính xách tay chạy Windows 11 hiển thị giao diện tìm kiếm tập tin, minh họa vấn đề tương thích phần mềm và phần cứng theo thời gian
Thêm vào đó là vấn đề về cách thức giao tiếp. Nvidia đã không hề công bố thay đổi này; các tính năng đơn giản là ngừng hoạt động, và sau đó Nvidia mới công khai xác nhận. Ví dụ, tựa game Batman: Arkham Origins thậm chí còn không thể chạy mức PhysX cao nhất trên CPU, nghĩa là bạn có thể mất quyền truy cập vào phiên bản tốt nhất của trò chơi đó trong tương lai.
Khả năng tương thích ngược là một trong những thế mạnh lớn nhất của PC gaming, với nhiều giải pháp khắc phục sự cố thường có sẵn cho các tựa game cũ không hoạt động. Bạn có thể chơi một game 8-bit hoặc thậm chí 16-bit trên PC hiện đại của mình. Tuy nhiên, bất cứ thứ gì sử dụng PhysX 32-bit hiện tại đều nằm ngoài tầm với đối với dòng RTX 50 series. Đây là một điều đáng tiếc và đi ngược lại những gì PC, với tư cách là một nền tảng chơi game, luôn hướng tới: sự linh hoạt và khả năng bảo tồn.
Kết Luận
Tóm lại, việc Nvidia RTX 50 series âm thầm loại bỏ hỗ trợ 32-bit OpenCL và CUDA đã gây ra những hệ quả nghiêm trọng, đặc biệt là việc làm cho tính năng PhysX trong các tựa game cũ gần như không thể sử dụng được. Vấn đề này không chỉ đơn thuần là sự mất mát một tính năng, mà còn tạo ra một tiền lệ đáng lo ngại về việc Nvidia có thể “khai tử” bất kỳ tính năng độc quyền nào trong tương lai, gây ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm người dùng và vấn đề bảo tồn công nghệ.
Đối với cộng đồng người dùng Việt Nam yêu công nghệ và game thủ, điều này đặt ra câu hỏi lớn về tính bền vững của các khoản đầu tư vào phần cứng và phần mềm phụ thuộc vào những tính năng độc quyền của một hãng duy nhất. Khả năng tương thích ngược vốn là một trong những điểm mạnh cốt lõi của PC gaming đang bị đe dọa.
Bạn nghĩ sao về động thái này của Nvidia? Liệu đây có phải là một bước đi tất yếu của công nghệ hay là một sự bỏ rơi không đáng có? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới!
