Nintendo 64 (N64) đã đóng vai trò quan trọng trong việc đưa game 3D đến với đông đảo người chơi, dù sử dụng công nghệ băng game (cartridge) vốn được cho là lỗi thời so với đĩa CD đang lên ngôi vào thời điểm ra mắt năm 1996. Quyết định duy trì băng game ở thế hệ console cuối cùng này đã giúp N64 duy trì tỷ lệ vi phạm bản quyền tương đối thấp so với các đối thủ. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, cộng đồng những người đam mê console đã giải mã thành công cơ chế chống sao chép phức tạp của N64, phát triển các thiết bị được gọi là “flash cart” (băng game flash). Những thiết bị này cho phép người dùng nạp các tựa game “homebrew” (game tự phát triển) hoặc ROM game trực tiếp từ bộ nhớ flash vào phần cứng gốc của console, mà không cần đến giả lập. EverDrive64 từng là tiêu chuẩn vàng trong lĩnh vực này suốt nhiều năm, nhưng giờ đây đã có một đối thủ đáng gờm.
Cơ chế chống sao chép của Nintendo 64 hoạt động như thế nào?
Nintendo đã thay đổi cách tiếp cận ở thế hệ console này
Mặc dù N64 áp dụng phương pháp chống sao chép tương tự NES và SNES, nhưng nó vẫn không hoàn toàn “bất khả chiến bại”. Nintendo đã tạo ra hai con chip quan trọng là CIC (Console Interface Chip) và PIF (Peripheral Interface Chip). Trong đó, chip CIC nằm trên mỗi băng game, còn chip PIF được đặt trên bảng mạch chính của console. Nói một cách đơn giản, hai chip này sẽ giao tiếp với nhau để xác minh tính xác thực của băng game được lắp vào. Nếu thông tin truyền tải không chính xác, game sẽ không thể khởi động. Để làm mọi thứ phức tạp hơn, có nhiều loại chip CIC khác nhau tùy thuộc vào khu vực phát hành và từng tựa game cụ thể. Chẳng hạn, Star Fox 64 sử dụng một loại CIC đặc biệt không phổ biến ở Bắc Mỹ, khiến việc sao chép game này trở nên cực kỳ khó khăn.
Chip CIC và PIF bên trong băng game phát triển Nintendo 64, minh họa cơ chế chống sao chép của N64
Những nỗ lực ban đầu để tạo ra các bản “homebrew” và sao chép game thường được thực hiện bằng cách đơn giản là lấy một chip CIC từ băng game gốc để “đánh lừa” quá trình kiểm tra của PIF. Đây chính là cách một số flash cart đời đầu, như EverDrive64 nguyên bản, được tạo ra. Phải đến những năm 2010, các nhà nghiên cứu bảo mật mới có thể giải mã toàn bộ quy trình và tự tạo ra chip CIC của riêng họ. Các flash cart hiện đại hoạt động bằng cách tái tạo chính xác quá trình kiểm tra CIC-PIF giữa băng game và console, đồng thời có thể mô phỏng bất kỳ loại chip CIC nào hiện có.
Một đối thủ mới xuất hiện trên thị trường Flash Cart N64
Mã nguồn mở và chi phí hợp lý
SummerCart64 là flash cart Nintendo 64 mới nhất ra mắt thị trường. Thay vì là một thiết kế độc quyền, nhà thiết kế phần cứng người Ba Lan Mateusz Faderewski cùng các cộng tác viên đã biến nó thành dự án hoàn toàn mã nguồn mở. Điều này có nghĩa là bất kỳ ai có đủ kiến thức và kỹ năng đều có thể tự tạo cho mình một chiếc SummerCart64. Nếu bạn không thành thạo việc hàn mạch hay lập trình thiết bị, đừng lo lắng, bạn vẫn có thể tìm mua chúng tại nhiều cửa hàng bán lẻ.
Băng SummerCart64 chính thức cho Nintendo 64 với thiết kế bán lẻ
Ngoài khả năng nạp ROM game vào phần cứng gốc, SummerCart64 còn có nhiều tính năng vượt trội khác. Bạn có thể kết nối trực tiếp băng game với PC thông qua cổng USB-C, cho phép các nhà phát triển kiểm soát hoàn toàn những gì đang diễn ra trên console. Điều này cực kỳ hữu ích cho việc gỡ lỗi (debugging) và tạo ra các game homebrew mới. Thiết bị còn tích hợp pin trên bo mạch, hỗ trợ tính năng đồng hồ thời gian thực (real time clock – RTC).
Tại sao không chỉ sử dụng giả lập Nintendo 64?
Nghe có vẻ là cách đơn giản hơn để chơi game N64, phải không?
Bạn có thể tự hỏi tại sao phải bận tâm đến việc chơi game trên phần cứng gốc. Ngoài yếu tố hoài niệm, ban đầu có vẻ không có nhiều lý do để một dự án như thế này trở nên đáng giá.
Nintendo 64 nổi tiếng là một hệ máy console cực kỳ khó giả lập. Các trình giả lập như Project64 chắc chắn đã cố gắng hết sức và khả năng tương thích khá tốt với một số tựa game phổ biến. Tuy nhiên, vẫn còn những trò chơi không hoạt động ổn định trên các phần cứng hiện đại có đủ sức mạnh. Khi Nintendo phát triển N64, họ đã cho phép các nhà phát triển kiểm soát các khía cạnh chi tiết về cách game giao tiếp với phần cứng thông qua “microcode”. Microcode này rất khó để tái tạo trên phần cứng hiện đại bằng giả lập, và đó chính là điểm mấu chốt khiến việc giả lập N64 vẫn còn kém xa so với các thế hệ sau như GameCube và Wii.
Giảm chi phí trải nghiệm nguyên bản là điều tốt
Việc có thể chơi lại những tựa game kinh điển này đúng như cách chúng được tạo ra ban đầu là một hình thức bảo tồn đáng quý, và điều đó mang lại lợi ích cho tất cả chúng ta. Chúng ta đã vượt xa kỷ nguyên của các phương tiện vật lý, nên việc sở hữu thực sự những tựa game mà chúng ta yêu thích đang ngày càng khó khăn hơn, và việc bảo tồn chúng lại là một thách thức khác. Mọi thứ đều gắn liền với một dịch vụ trực tuyến, và nếu dịch vụ đó cuối cùng ngừng hoạt động, game của bạn cũng sẽ biến mất. Tương tự như vậy, nếu không có những nỗ lực sao chép và giải mã bảo vệ chống sao chép của N64, chúng ta cuối cùng sẽ đánh mất những tựa game kinh điển này theo dòng thời gian.
Các flash cart như SummerCart64 không chỉ mang đến cơ hội trải nghiệm lại kho tàng game Nintendo 64 trên phần cứng gốc với chi phí hợp lý mà còn là nỗ lực quan trọng trong việc bảo tồn di sản game cổ điển. Đây là giải pháp tối ưu cho những ai muốn sống lại ký ức tuổi thơ hoặc đơn giản là khám phá những tựa game huyền thoại của N64 với trải nghiệm chân thực nhất. Bạn nghĩ sao về tương lai của các thiết bị flash cart và việc bảo tồn game retro? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới!
