Sử dụng màn hình máy tính trong thời gian dài đã trở thành một phần không thể thiếu trong công việc, học tập và giải trí của chúng ta. Tuy nhiên, việc tiếp xúc liên tục với màn hình thường gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, đặc biệt là dẫn đến tình trạng mỏi mắt, khô mắt, đau đầu và khó chịu. Mặc dù hệ điều hành như Windows 11 đã tích hợp các tính năng cụ thể để hỗ trợ giảm căng thẳng thị giác, nhưng có những bước đơn giản bạn có thể thực hiện, bất kể thiết bị bạn đang sử dụng là gì, để bảo vệ đôi mắt của mình hiệu quả hơn.
Việc tránh hoàn toàn thời gian sử dụng màn hình là điều gần như bất khả thi trong cuộc sống hiện đại. Tuy nhiên, năm mẹo hữu ích dưới đây sẽ giúp bạn chống lại tình trạng mỏi mắt và căng thẳng khi dùng laptop hay máy tính để bàn, dù ở nhà, văn phòng hay bất kỳ môi trường nào khác. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết các giải pháp này.
1. Cân Bằng Ánh Sáng Môi Trường Xung Quanh
Tầm quan trọng của không gian làm việc
Hệ thống đèn ray Philips Hue Perifo giúp cân bằng ánh sáng trong không gian làm việc.
Ánh sáng trong không gian bạn làm việc hay giải trí đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc quyết định mức độ mỏi mắt sau vài giờ sử dụng máy tính. Có một lý do tại sao các rạp chiếu phim không hoàn toàn tối đen, và bạn không thể thoải mái xem phim khi đang ở một công viên đầy nắng. Tầm quan trọng của việc kiểm soát ánh sáng xung quanh càng trở nên rõ rệt hơn nếu bạn thực hiện các công việc đòi hỏi độ chính xác về màu sắc như chỉnh sửa ảnh hay biên tập video.
Một số quy tắc chung cần nhớ là tránh làm việc trong bóng tối hoàn toàn hoặc để ánh sáng chiếu trực tiếp vào màn hình của bạn. Ánh sáng chiếu trực tiếp sẽ gây chói và phản xạ không mong muốn; đó là lý do tại sao đèn thanh màn hình (monitor light bar) là một lựa chọn thay thế tuyệt vời cho đèn bàn truyền thống. Hơn nữa, các nguồn sáng nằm trong tầm nhìn cũng có thể gây mất tập trung, chẳng hạn như ánh nắng mặt trời buổi chiều qua cửa sổ hoặc đèn spotlight được đặt sai góc. Tại nhà hoặc nơi làm việc, bạn có thể điều chỉnh các nguồn sáng này hoặc thay đổi vị trí ngồi sao cho phù hợp.
Khi mua sắm thiết bị chiếu sáng mới, hãy ưu tiên các dải đèn LED khuếch tán hoặc rèm/mành cửa sổ giúp khuếch tán ánh sáng tự nhiên thay vì chặn hoàn toàn. Nhìn chung, bạn không muốn có sự tương phản quá sắc nét giữa màn hình và mức độ chiếu sáng của căn phòng. Nếu chưa thử, việc lắp đặt đèn bias lighting (đèn nền phía sau màn hình) cũng có thể giúp giảm mỏi mắt, ngay cả khi nó chỉ là đơn sắc và có thể điều chỉnh độ sáng.
2. Hiệu Chỉnh Độ Sáng Màn Hình Theo Ánh Sáng Môi Trường
Độ chính xác là chìa khóa
Sau khi đã tối ưu môi trường xung quanh, bước tiếp theo là hiệu chỉnh màu sắc màn hình phù hợp với ánh sáng sẵn có. Bạn không cần phải mang theo một thiết bị đo màu chuyên dụng nếu thường xuyên sử dụng laptop ở quán cà phê, vì tính năng điều chỉnh độ sáng tự động trên hầu hết laptop hoạt động khá tốt. Tuy nhiên, nếu bạn dùng máy tính để bàn hoặc màn hình rời, hãy tận dụng các chế độ người dùng có thể tùy chỉnh để đảm bảo màu sắc và độ sáng màn hình phù hợp nhất với ánh sáng môi trường.
Tôi thường hiệu chỉnh màn hình máy tính để bàn của mình cho ba mức độ ánh sáng khác nhau: ánh sáng ban ngày mạnh, ánh sáng nhân tạo trong phòng và ánh sáng yếu. Bạn cũng có thể tự hiệu chỉnh bằng mắt và đạt được kết quả gần như hoàn hảo mà không cần thiết bị chuyên dụng. Một trường đại học ở Hà Lan đã đưa ra một loạt các bài kiểm tra mà bạn có thể làm theo để hiệu chỉnh màn hình tại nhà. Các bài kiểm tra này hoạt động tốt cho màn hình LCD. Mặc dù chúng tôi khuyên bạn nên giữ nguyên các chế độ cài đặt sẵn của nhà sản xuất làm cơ sở, bạn vẫn có thể ghi đè chúng nếu cài đặt gốc không phù hợp.
Bạn chỉ cần hiệu chỉnh màn hình một lần cho một lượng ánh sáng môi trường nhất định, và sau đó chỉ cần nhớ chuyển sang chế độ phù hợp nếu không gian của bạn trở nên sáng hơn hoặc tối hơn trong ngày. Sau đó, hãy truy cập vào cài đặt Windows hoặc cài đặt cấp độ hệ điều hành khác để đảm bảo văn bản trên màn hình có độ tương phản đủ để dễ đọc mọi lúc.
3. Chống Chói và Phản Chiếu Trên Màn Hình
Không cần phải chịu đựng!
Màn hình Alienware QD-OLED 27 với lớp phủ chống chói giúp giảm phản xạ ánh sáng gây mỏi mắt.
Ngay cả khi bạn đã thiết lập phòng và màn hình đúng cách, ánh sáng phản chiếu từ màn hình vẫn có thể làm cho một số vùng hiển thị không sử dụng được vì sự phản chiếu quá gây mất tập trung. Điều này thường không phải là vấn đề với màn hình LCD vì chúng thường có lớp phủ mờ, nhưng người dùng laptop lai (convertible) và màn hình OLED lại quá quen thuộc với những phản chiếu gây khó chịu, thậm chí là hình ảnh của chính họ. Với laptop, việc loại bỏ chúng có thể đơn giản như việc điều chỉnh góc mở của màn hình.
Phản chiếu và ánh sáng chói thường xuất hiện ở những vùng tối nhất của màn hình, nơi độ sáng phát ra của màn hình không đủ để lấn át ánh sáng phản chiếu. Bạn có thể khắc phục điều này bằng một trong hai cách: tăng độ sáng màn hình hoặc làm phân tán ánh sáng chiếu tới.
Nếu bạn đã thử điều chỉnh ánh sáng trong không gian và thay đổi vị trí ngồi mà vẫn không hiệu quả, bạn có thể cân nhắc dán một miếng dán bảo vệ màn hình với lớp hoàn thiện mờ hoặc một bộ lọc riêng tư (privacy filter) lên màn hình. Miếng dán mờ có thể làm giảm nhẹ độ sắc nét của hình ảnh, trong khi bộ lọc riêng tư có thể yêu cầu hiệu chỉnh lại màn hình để đảm bảo độ chính xác màu sắc. Dù bằng cách nào, ánh sáng chiếu tới cần được phân tán đủ để màn hình vẫn có thể nhìn rõ.
4. Nghỉ Giải Lao Thường Xuyên Với Quy Tắc 20-20-20
Nhìn xa để thư giãn mắt
Người dùng nên thường xuyên nhìn ra xa màn hình Dell UltraSharp27 để mắt được thư giãn, áp dụng quy tắc 20-20-20.
Dù công việc kỹ thuật số của bạn có khẩn cấp đến đâu, việc ưu tiên sức khỏe của đôi mắt có thể giúp ngăn ngừa mỏi mắt và các vấn đề liên quan. Bạn chỉ cần nghỉ một quãng ngắn sau mỗi 20 phút và nhìn vào một vật cách xa khoảng 20 feet (khoảng 6 mét) trong ít nhất 20 giây. Điều này sẽ đảm bảo mắt bạn không bị mỏi vì phải liên tục tập trung vào màn hình ở gần.
Ngoài ra, nếu phong cách làm việc của bạn đòi hỏi các phiên tập trung kéo dài hoặc bạn đang xem một bộ phim hấp dẫn, hãy nhớ dành một quãng nghỉ dài hơn sau mỗi giờ và tránh nhìn vào màn hình hoàn toàn trong thời gian này. Quy tắc 20-20-20 nói trên và tầm quan trọng của việc nghỉ ngơi thường xuyên đã được công nhận rộng rãi là một yếu tố quan trọng trong việc duy trì sức khỏe đôi mắt tốt.
Các cơ mắt cũng được hưởng lợi khi bạn nhẹ nhàng đảo mắt vài lần theo chiều kim đồng hồ và sau đó ngược chiều kim đồng hồ. Bạn cũng có thể tưởng tượng vẽ một hình số tám trên tường chỉ bằng mắt, đảm bảo đầu bạn không di chuyển. Các bài tập này giúp ngăn ngừa cứng và mệt mỏi ở mắt, thư giãn chúng định kỳ. Ngay cả những người gõ phím nhanh cũng có thể thực hiện các quãng nghỉ này mà không cần ngừng tay!
5. Tham Khảo Ý Kiến Chuyên Gia Định Kỳ
Biến việc kiểm tra mắt thành thói quen
Sử dụng kính hỗ trợ thị lực hoặc kính chuyên dụng có thể giúp bảo vệ mắt tốt hơn khi làm việc với màn hình.
Nếu bạn đã thử tất cả các biện pháp khắc phục được đề cập ở trên nhưng mắt vẫn bị khô, chảy nước hoặc cảm thấy căng thẳng sau thời gian ngắn, có lẽ đã đến lúc cần đến sự can thiệp của một chuyên gia nhãn khoa. Các tình trạng mắt chưa được chẩn đoán hoặc điều trị sai như cận thị, viễn thị hoặc loạn thị có thể khiến sự khó chịu tăng lên đáng kể khi sử dụng màn hình. Nếu bạn đang sử dụng kính hai tròng, có khả năng màn hình PC của bạn nằm đâu đó giữa tiêu cự đọc sách và tiêu cự nhìn xa hơn.
Bạn có thể đi kiểm tra mắt và sử dụng kính theo đơn. Mặc dù hiệu quả của lớp phủ chống ánh sáng xanh trên tròng kính thường là một chủ đề được tranh luận sôi nổi, bạn vẫn có thể thử kính đa tiêu cự (progressive bifocal lenses) nếu kính tiêu chuẩn không hiệu quả.
Tối ưu hóa những gì bạn đang có
Điều quan trọng nhất là bạn không nhất thiết phải đầu tư nhiều tiền để giúp việc sử dụng màn hình máy tính trở nên dễ chịu hơn cho đôi mắt. Hầu hết các gợi ý của chúng tôi chỉ cần một vài giờ cuối tuần để thực hiện. Mặc dù việc tìm ra điều kiện thoải mái nhất khi làm việc trên PC có thể không dễ dàng ngay lập tức, nhưng việc tối ưu hóa dần dần chắc chắn sẽ giúp bạn đẩy lùi những tác hại của tình trạng mỏi mắt.
Bạn đã áp dụng mẹo nào để giảm mỏi mắt khi dùng máy tính? Hãy chia sẻ kinh nghiệm của bạn trong phần bình luận bên dưới để cùng tạo nên một cộng đồng người dùng công nghệ thông thái và khỏe mạnh!
