Trong thời đại số hóa, việc lưu trữ dữ liệu trên đám mây đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống và công việc hàng ngày. Sự tiện lợi của việc truy cập file mọi lúc mọi nơi từ bất kỳ thiết bị nào là vô cùng lớn, hỗ trợ đắc lực cho làm việc cộng tác, làm việc từ xa, sao lưu dữ liệu và chia sẻ thông tin. Tuy nhiên, sự tiện lợi này cũng đi kèm với những lo ngại nghiêm trọng về quyền riêng tư và bảo mật. Bạn không chỉ phải tin tưởng các công ty giữ an toàn dữ liệu của mình, mà còn phải tin rằng họ sẽ không phân tích hay bán thông tin của bạn. Hơn nữa, vấn đề về tính khả dụng cũng phát sinh khi mạng internet gặp sự cố. Đây chính là lúc các ứng dụng lưu trữ tự host (self-hosting) như Peergos phát huy vai trò của mình.
Peergos là gì và tại sao nó lại đặc biệt?
Giao diện bảng điều khiển dòng lệnh (command-line dashboard) của Peergos, hiển thị các tùy chọn quản lý và cấu hình hệ thống lưu trữ phi tập trung.
Peergos là một nền tảng lưu trữ đám mây được thiết kế để hoạt động tương tự như Google Drive hay Microsoft OneDrive, nhưng với những khác biệt cốt lõi mang tính đột phá. Peergos cung cấp một dịch vụ web cho phép bạn nhanh chóng lưu trữ hoặc tải xuống các tệp tin. Điểm đặc biệt là mọi thứ trên Peergos đều được mã hóa hoàn toàn và xây dựng dựa trên giao thức Hệ thống Tệp Tin Liên Hành Tinh (InterPlanetary File System – IPFS). Nghe có vẻ như một thuật ngữ khoa học viễn tưởng, nhưng chính nhờ bản chất peer-to-peer (P2P) mà IPFS trở nên cực kỳ hữu ích, giúp Peergos hoạt động hoàn toàn phi tập trung.
Ngoài khả năng lưu trữ đám mây an toàn, Peergos còn tích hợp nhiều tính năng tiện lợi khác như chỉnh sửa tài liệu, một newsfeed (dạng mạng xã hội), công cụ theo dõi việc cần làm (to-do tracker), lịch và khả năng tương tác với bạn bè hoặc thành viên trong gia đình. So với việc thiết lập một hệ thống lưu trữ gắn mạng (NAS) đơn giản, Peergos cho phép bạn khởi chạy và kết nối đến các phiên bản web, chia sẻ liên kết để người khác tải tệp và cộng tác thông qua lời mời. Phần tốt nhất là Peergos hoàn toàn miễn phí nếu bạn tự host trên phần cứng của mình. Hơn nữa, mọi mã nguồn và quá trình kiểm toán đều công khai, đảm bảo tính minh bạch và đáng tin cậy.
Nếu bạn không muốn tự host Peergos nhưng vẫn mong muốn thoát khỏi sự phụ thuộc vào các dịch vụ lớn như Google, Microsoft, Peergos cũng cung cấp gói dịch vụ trả phí với mức giá khởi điểm khoảng £3 cho 200 GB. Đây có thể là một mức giá khá cao, đó là lý do tại sao việc tự host dịch vụ tại nhà lại được khuyến nghị. Cái tên Peergos cũng khá thú vị, nó bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp Πύργος (Pyrgos), có nghĩa là pháo đài hoặc tòa tháp, và được phát âm để thể hiện mối liên kết với kiến trúc mạng ngang hàng (peer-to-peer).
Hướng dẫn cài đặt Peergos tại nhà để tự chủ dữ liệu
Mô phỏng một phiên bản Peergos (instance) đang hoạt động trong cửa sổ dòng lệnh, thể hiện trạng thái khởi chạy của hệ thống lưu trữ tự host.
Việc cài đặt Peergos trong môi trường tự host có thể không phải là điều dễ dàng nhất đối với mọi người. Hiện có các ứng dụng dành cho macOS, Linux và Windows, nhưng chúng được thiết kế chủ yếu để kết nối với một máy chủ Peergos đã tồn tại. Để tạo một máy chủ của riêng bạn, bạn sẽ cần chạy tệp Java đi kèm (hoặc trả phí cho Peergos để họ thiết lập cho bạn). Để đơn giản hóa, tôi đã chọn cài đặt Peergos trên một hệ thống thử nghiệm Windows chuyên dụng, tận dụng dung lượng ổ đĩa lớn của một NAS được kết nối. Mặc dù Peergos hoàn toàn là peer-to-peer, việc khởi chạy và quản lý tương đối đơn giản, và các máy chủ DNS hay TLS là tùy chọn.
Dưới đây là các bước cơ bản để cài đặt Peergos:
- Tải xuống Peergos dành cho hệ điều hành bạn lựa chọn tại peergos.net/public/peergos/releases.
- Cài đặt Java trên hệ thống của bạn.
- Tiến hành cài đặt Peergos.
- Chạy tệp Java đi kèm trong thư mục cài đặt của Peergos.
Màn hình dòng lệnh hiển thị quá trình khởi chạy file Java của Peergos, minh họa các thông báo và bước thiết lập ban đầu cho server. - Khởi chạy Peergos và kết nối đến phiên bản máy chủ vừa tạo bằng token được cung cấp.
Giao diện đăng nhập và tạo tài khoản công khai trên Peergos, nơi người dùng thiết lập thông tin truy cập cho hệ thống lưu trữ đám mây phi tập trung của mình. - Tạo một tài khoản công khai với mật khẩu mạnh.
Hoàn thành các bước này sẽ đưa bạn đến bảng điều khiển chính, nơi bạn có thể tạo người dùng, cài đặt ứng dụng, quản lý nội dung và quyết định các tính năng sẽ khả dụng. Ngoài ra, Peergos còn có Docker container, cho phép tận dụng sự phát triển liên tục của thị trường NAS, tương tự như Nextcloud và một số giải pháp cạnh tranh khác. Đây sẽ là một giải pháp quan trọng, cùng với các gói khác như Immich, trong việc giảm sự phụ thuộc vào các công ty lớn như Google và Microsoft.
Ai nên sử dụng Peergos? Lợi ích của việc lưu trữ dữ liệu phi tập trung
Câu hỏi ai là đối tượng phù hợp của Peergos khá thú vị, bởi vì Peergos dựa trên cùng công nghệ mà chúng ta vẫn sử dụng trong game, truyền tệp và các dịch vụ peer-to-peer khác. Nó an toàn và mạnh mẽ đến mức bạn có thể bỏ qua hoàn toàn DNS và TLS nhờ việc sử dụng mã hóa đầu cuối (end-to-end encryption). Peergos cũng rất phù hợp cho việc xử lý các tệp có kích thước lớn, với giới hạn dung lượng lên tới khoảng 4 petabyte (PB) – tương đương một triệu gigabyte (GB). Ngoài ra, nó cũng là lựa chọn lý tưởng cho những ai lo lắng (đôi khi là có cơ sở) về tính khả dụng của các dịch vụ hiện tại.
Các mạng riêng ảo (VPN) và các biện pháp bảo mật khác chỉ có thể bảo vệ dữ liệu của bạn ở một mức độ nhất định, đặc biệt khi di chuyển dữ liệu giữa các vị trí trực tuyến. Peergos đã được phát triển từ đầu để trở thành một lựa chọn bền vững ngay cả khi công ty đứng sau dự án ngừng hoạt động. Miễn là bạn tiếp tục duy trì hoạt động của phiên bản Peergos (instance) và các tài khoản được kết nối vẫn có quyền truy cập, bạn có thể tiếp tục chia sẻ tin tức, mục lịch, tệp tin và nhiều hơn nữa.
Hiệu suất của Peergos khá tốt, đặc biệt khi di chuyển tệp tin nội bộ qua mạng LAN. Ngay cả các kết nối từ xa cũng rất nhanh chóng, tùy thuộc vào cường độ tín hiệu hiện tại và tốc độ upload tại nhà bạn. Peergos không dành cho tất cả mọi người và đòi hỏi một chút nốn lực ban đầu để thiết lập và chạy, nhưng nó thực sự đáng để khám phá nếu bạn cần thêm lớp riêng tư và sự tự chủ cho dữ liệu của mình.
Tài liệu tham khảo:
Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn về Peergos và kinh nghiệm tự host dữ liệu của riêng mình bên dưới phần bình luận!
